Wystawa IPN „Żegota”
dodano: 21.03.2019W związku z Narodowym Dniem Pamięci Polaków Ratujących Żydów pod okupacją niemiecką Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie wspólnie z Pocztą Polską w Lublinie zaprezentuje ekspozycję poświęconą „Żegocie”.
Wystawa IPN, przygotowana w polsko-angielskiej wersji językowej, składa się z kilkunastu kompletów plansz. Powstała z inicjatywy zastępcy prezesa IPN dr. Mateusza Szpytmy. Autorami wystawy są dr Marcin Urynowicz i dr Paweł Rokicki.
LUBLIN – Urząd Pocztowy 1, ul. Krakowskie Przedmieście 50, 22.03.2019, godz. 12.
Rada Pomocy Żydom „Żegota” – fenomen w okupowanej Europie
W lipcu 1942 r., po rozpoczęciu przez Niemców likwidacji getta warszawskiego i pierwszych deportacjach do obozu zagłady w Treblince, nasiliły się naciski konspiracyjnych środowisk polskich, głównie katolickich i demokratycznych, na tajną Delegaturę Rządu RP na Kraj, aby rozszerzyć akcję pomocy dla ludności żydowskiej. W tej sprawie interweniował również Referat Żydowski Armii Krajowej (pion wojskowy polskiej konspiracji). We wrześniu 1942 r. Leopold Rutkowski, szef Departamentu Spraw Wewnętrznych Delegatury, wydał decyzję o przyznaniu pierwszej dotacji na pomoc Żydom. On też najprawdopodobniej był inicjatorem powołania stałej Komisji Pomocy Społecznej dla Ludności Żydowskiej. W grudniu 1942 r. z powodów politycznych i organizacyjnych doszło do reorganizacji Komisji w Radę Pomocy Żydom kryptonim „Żegota”.
Rada Pomocy Żydom kryptonim „Żegota” podlegała formalnie Delegaturze Rządu RP na Kraj. Ta ostatnia, za pośrednictwem swego przedstawiciela, Witolda Bieńkowskiego, pracownika Komórki Więziennej zajmującej się m.in. sprawami żydowskimi, sprawowała nad Radą kontrolę polityczną i organizacyjną. Udzielała zarazem pomocy w sprawach finansowych i pomagała w kontaktach z innymi organizacjami konspiracyjnymi, z którymi Rada musiała współpracować. Relacje z Delegaturą nie zawsze układały się najlepiej, co wynikało z różnicy zdań głównie w kwestiach finansowych, zakresu i form działania, stosunku do żydowskiej konspiracji zbrojnej, a także współpracy z komunistami. Lepiej współpraca układała się z Referatem Żydowskim Armii Krajowej, na czele którego stał Henryk Woliński.
Rada Pomocy Żydom „Żegota” działała przez swoją centralę w Warszawie oraz Rady Okręgowe w Krakowie i Lwowie. Jej pomoc docierała również do niektórych gett i obozów, w których Niemcy masowo więzili ludność żydowską. Wysłannicy „Żegoty” nawiązywali tam kontakty (ewentualnie podejmowali takie próby), umożliwiające dostarczanie pieniędzy lub fałszywych dokumentów, potrzebnych do ucieczki. Mimo usiłowań nie udało się rozszerzyć akcji na całość ziem polskich.
„Zadaniem Rady jest niesienie pomocy Żydom jako ofiarom eksterminacyjnej akcji okupanta, a to pomocy w kierunku ratowania ich od śmierci, ich legalizacji, przydzielania im pomieszczeń, udzielania zasiłków materialnych względnie, gdzie to wskazane, wyszukiwanie zajęć zarobkowych jako podstawy egzystencji, zawiadywanie funduszami i ich rozprowadzanie – słowem działalność, która pośrednio lub bezpośrednio wchodzić może w zakres pomocy” – takie cele „Żegoty” przedstawiono 29 grudnia 1942 r. Delegatowi Rządu RP na Kraj.
W okupowanym kraju działalność „Żegoty” ograniczona była m.in.: brakiem pieniędzy, upolitycznieniem konspiracji, zastraszeniem społeczeństwa, antyżydowskim nastawieniem niektórych środowisk, donosami i szantażem. Także lękiem Żydów przed życiem w ukryciu, ich nadzieją na przetrwanie w gettach i obozach, kulturową odmiennością, a czasem też uprzedzeniami wobec Polaków. Na forum międzynarodowym wyraźna była niechęć aliantów do kwestii żydowskiej oraz wroga postawa Sowietów wobec inicjatyw Rządu Polskiego, z którym Związek Sowiecki zerwał stosunki wiosną 1943 r.
W celu ratowania dzieci żydowskich w sierpniu 1943 r. powołano Referat Dziecięcy „Żegoty”, którego kierowniczką została Irena Sendlerowa „Jolanta”. Dzieci ukrywano w zakładach opiekuńczych (również zakonnych) i u rodzin prywatnych. W razie potrzeby zapewniano także fałszywe dokumenty i zasiłki pieniężne. „Żegota” pomogła w ukryciu ok. 1300 dzieci u polskich rodzin zastępczych.
Działalność Rady Pomocy Żydom „Żegoty” zakończyła się w 1945 r. wraz z zajęciem Polski przez Armię Czerwoną. Szacuje się, że akcja „Żegoty” objęła ok. 12 tys. osób, pozwalając dużej części z nich przetrwać okupację niemiecką. Większość wyjechała później z kraju.
Tylko nieliczni działacze „Żegoty” doczekali docenienia ich zasług. Wśród nich znalazła się Irena Sendlerowa, uhonorowana w 2003 r. najwyższym polskim odznaczeniem państwowym – Orderem Orła Białego.
Dawid Florczak
asystent prasowy
Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Lublinie
Aktualności
więcej- Jak radzić sobie z alergią w sezonie wiosennym?
- Nietrzeźwa 42 latka jechała z psem na hulajnodze. Grozi jej mandat 2,5 tysiąca złotych
- Bezpieczny weekend majowy – zachowajmy ostrożność
- I sesja IX kadencji Rady Gminy Zamość
- Zendaya w filmie Luki Guadagnino „Challengers”
- Ekstradycja 38-latka poszukiwanego ENĄ i czerwoną notą INTERPOLU
- Zespół Pieśni i Tańca „Jawor” na Majówce w Krasnymstawie!
- Lubelscy terytorialsi szkolą się w terenie miejskim
Komentowane Aktualności
- 27-latka sprzedając sukienkę za 100 zł straciła ponad 22 000 zł (1)
- Potrącenie cyklistki na przejeździe dla rowerów (3)
- Nowy komendant PSP Zamość (1)
- 22 cudzoziemców będzie musiało wyjechać z Polski (3)
- Sygnalizacja świetlna Peowiaków - Przemysłowa (4)
- Sylwester na Rynku Wielkim w Zamościu 2023/24! (2)
- Utracony w Hiszpanii, zaparkowany w Rzeszowie (1)
- Media bez wyboru (72)
- Stanowisko KMP Zamość dotyczące ,,pewnego artykułu" (36)
- Stanowczy sprzeciw (34)
- Nowe zasady bezpieczeństwa (32)
- Licznik długu miasta Zamościa na schodach ratusza (27)
- 1163 nowe przypadki zakażenia koronawirusem na terenie województwa lubelskiego (23)
- Apel Rady Miasta Zamość do Prezydenta Miasta Zamość (21)
Inne informacje
Czy Polska wyjdzie z grupy na Euro 2024?
dodano: 23.04.2024Mistrzostwa Europy na niemieckich boiskach rozpoczną się dokładnie 14 czerwca. Reprezentanci Polski wejdą do gry 2 dni później, gdzie rozegrają spotkanie przeciwko Holandii. Jak wyglądają szanse naszego zespołu na awans do fazy pucharowej? Sprawdzamy, co na ten temat sądzi bukmacher PZBuk.
Zobacz materiałZachowaj ostrożność kupując w sieci
dodano: 24.04.2024O zasadzie ograniczonego zaufania powinien pamiętać każdy kupujący i sprzedający za pośrednictwem Internetu. Przekonał się o tym 17-latek, który za pośrednictwem OLX chciał kupić keyboard. Po wpłaceniu ponad 1500 zł za sprzęt muzyczny na wskazane konto bankowe, kupujący keyboardu nie otrzymał, a kontakt ze sprzedającym został zerwany. Uważajmy na internetowych oszustów!
Zobacz materiałZespół Pieśni i Tańca „Jawor” na Majówce w Krasnymstawie!
dodano: 26.04.2024Burmistrz Krasnegostawu i Krasnostawski Dom Kultury serdecznie zapraszają na XVII Tradycyjną Majówkę z Karpiem, która odbędzie się 5 maja 2024 r. w Rynku Miejskim w Krasnymstawie. Początek imprezy o godzinie 14:00. W części muzycznej wydarzenia wystąpią grupy artystyczne związane z Krasnostawskim Domem Kultury: Zespół „+60-80”, Chór Męski „Srebrzysty Wrzos”, Zespół Wokalny „Amicus”, Zespół Śpiewaczy „Biesiada”, Kapela „Uroczysko” oraz Zespół „Jesienne Promyki” z Dziennego Domu Pomocy Społecznej w Krasnymstawie.
Zobacz materiałMajowe uroczystości patriotyczne w Zamościu
dodano: 25.04.2024PATRIOTYCZNY MAJ w ZAMOŚCIU
Zobacz materiał